Foto: scene uit The miracle of birth, in: The Meaning of Life (1983) (clip)
Vandaag bekeek ik de lezing van Nikki Lee in de serie presentaties van iLactation, de online borstvoeding conferentie. Zij sprak over ‘’Connecting the dots’’ over de relatie tussen baringservaring en borstvoedingservaring. Nikki Lee ging uit van de situatie rondom baring in haar eigen land, de USA. Een niet gemedicaliseerde baring is daar een welhaast ongekend fenomeen. In Nederland is de situatie minder grimmig, maar in het licht van de huidige ontwikkelingen richting dwang om vrouwen de keuzevrijheid in bepaalde, en een groeiend aantal, omstandigheden te ontnemen, zou dit ook in Nederland wel eens een normaler beeld kunnen worden. Medicalisering van de baring heeft natuurlijk wel enig profijt opgeleverd en voor sommige moeders en kinderen is het wel degelijk levensreddend dat er machines en apparaten zijn. Voor het overgrote deel van de vrouwen is het echter allemaal totaal overbodig en potentieel gevaarlijk. Bij succes van de manier van baren worden meestal de sterfte cijfers van kinderen genomen als maatstaf. Maar je kunt ook naar moedersterfte kijken. In Amerika is die schrikbarend hoog. Volgens de cijfers die Lee noemt wel 10 keer zo hoog als in Italië bijvoorbeeld (USA 1:2400, Italie 1:20.000) en tussen 1982 en 2008 zijn ze verdubbeld, terwijl het gebruik van interventies alleen is toegenomen onder het mom van meer veiligheid.
Het filmfragment dat bij dit blog als illustratie is opgenomen, bedoeld als hilarische sketch, is akelig dicht bij huis, zoals Lee zei na de vertoning ervan in haar presentatie. Het geeft akelig accuraat een aantal van de barrières voor goede baringservaringen weer: het geloof dat bevallende vrouwen niet mogen eten en drinken, het geloof dat barende vrouwen aan allerlei dingen vast moeten liggen, het geloof dat baren onbelangrijk is en het geloof dat baren inherent gevaarlijk is. De medische kijk op baren is een mechanische: er zijn verschillende onderdelen die elk apart gemonitord kunnen worden en die het allemaal goed moeten doen en het geheel is de som der delen. Wat er in dat plaatje mist is het menselijke element: de natuurlijke timing, het vertrouwen, de verbinding (van de moeder met zichzelf en met haar kind), een veilige omgeving, intimiteit en emoties (vreugde, trots, liefde).
Het gebruik van apparaten en de wens van de ‘’verlosser’’ om goed overzicht te hebben, maken het onvermijdelijk dat de vrouw vrijwel bewegingloos vast ligt op en aan een bed. Dit verlaagt het vermogen van de vrouw om met de emoties en de pijn van de baring om te gaan en maakt pijnstilling bijna onvermijdelijk. Pijnstilling en een oncomfortabel houding zorgen voor minder voortgang in de baring waardoor al snel wordt gegrepen naar medicinale ondersteuning van de weeënactiviteit. Dit hele pakket samen maakt de kans dat er uiteindelijk moet worden uitgeweken naar vacuüm, forceps of keizersnede groot.
Al met al leerde ik niet veel wat ik nog niet wist, maar het is wel heel goed om het weer eens allemaal op een rijtje te zien. In een poging om het proces van zwangerschap en baring veiliger te maken, worden situaties gecreëerd die onveiligheid veroorzaken. Wellicht geen gevaren in de zin van overlijden (hoewel die moedersterfte in de USA toch schrikwekkend is), maar in de zin van minder goed functioneren van de baby, van de moeder en van het koppel.
Een opsomming:
- Een infuus, vooral in combinatie met oxytocine, zorgt voor vochtophoping in de moeder en in haar kind zolang het nog niet geboren is. In de moeder zorgt dat voor gezwollen, oedematische borsten, waar de baby moeilijk aan kan drinken en die zelfs de stroom van melk kunnen tegenhouden door de grote inwendige druk in de borst. Bij de baby zorgt het voor een vals hoog geboortegewicht dat heel snel wordt uitgeplast, resulterend in een snel gewichtsverlies en onnodig bijvoeden met kunstvoeding (zie voor de impact daarvan ‘’Verstoord’’)
- Vroeg opwekken van de bevalling (voor 39 weken) leidt tot een toename van kinderen die prematuur worden geboren (randprematuur, vroeg aterm). Deze kinderen doen het gewoon niet goed, ze zijn vaak apathisch, drinken slecht, vergeten makkelijk te ademen en al die problemen leiden weer tot nieuwe interventies.
- Interventies kunnen zorgen voor baby’s met psychisch en lichamelijk trauma. Een geforceerde passage door het baringskanaal (door ongeduld aangaande de voortgang van de baring) kan leiden tot verstoringen in de spieren en gewrichten in de schouder-nekgordel. (Zie hiervoor ‘’Scheef’’). De electroden voor de controle van de hartslag kunnen lelijke wondjes veroorzaken, vooral wanneer het plaatsen niet goed lukt. Niet wereldschokkend, maar het veroorzaakt wel pijn en ongemak. Forceps (in Nederland niet vaak meer gebruikt) kan voor lelijke blauwe plekken en hoofdpijn zorgen, terwijl de vacuüm of ventouse geeft vrijwel altijd een bult op het hoofd met en fikse bloeduitstorting die voor lelijke complicaties en hersenbeschadiging kan zorgen, maar op zijn minst hoofdpijn die het kind verhindert om normaal te kunnen functioneren*.
- Invasieve interventies in het mondgebied (oraal onderzoek, uitzuigen, geforceerd aanleggen) kunnen bij de baby zorgen voor negatieve associaties met alles wat de mond ingaat en leiden tot borstweigering of minimale borstvoeding vaardigheden.
- Een gemanipuleerde baring kan bij de moeder zorgen voor ernstige verwondingen in haar vagina en perineum, die normaal functioneren onmogelijk maken en die door de pijn bij het zitten of bewegen borstvoeding geven ernstig kunnen belemmeren.
Al die factoren samen leiden in veel gevallen tot een lat inzetten van lactogenese 2, ofwel het inkomen van rijpe melk. Kinderen vallen meer af, vallen langer af en doen er langer over om weer op gewicht te komen en geelzucht komt vaker voor door te weinig colostrum. Dat leidt dan, alweer, tot een onnodig overgaan tot bijvoeden met kunstvoeding en een slechte borstvoeding start.
Onderzoeken laten duidelijk zien, dat hoe meer interventie rondom de baring en het eerste levensuur, hoe minder exclusiviteit van borstvoeding, hoe minder initiatie van borstvoeding en hoe korter de duur van borstvoeding. Geen, minder of korter borstvoeding is een grote risicofactor voor allerlei ziekten en aandoeningen op korte en lange termijn voor moeder en baby.
Je zou je kunnen afvragen of al die interventies niet meer kwaad dan goed veroorzaken, kijkend naar het hele plaatje. Misschien is het promoten van meer ziekenhuis baringen, meer interventies wel vooral heel goed voor de preventie van de het leeg raken van de portemonnee van mensen die aan medicalisering van de baring verdienen dan voor de preventie van morbiditeit en mortaliteit bij moeders en kinderen.
*) Als ouders zich met een kind met dergelijke verwondingen bij de eerste hulp presenteren wordt al snel Jeugdzorg ingeschakeld, omdat aan kindermishandeling wordt gedacht. Als de verwondingen zijn toegebracht dor een arts in het kader van een medisch begeleidde baring is het in orde.
